Jako fizjoterapeuci i jedynyni w Polsce instruktorzy Masażu Tkanek Głębokich, którzy rekomendowani są przez „ojca MTG” Arta Riggsa, często słyszymy od naszych kursantów oraz pacjentów wiele pytań dotyczących masażu sportowego:
- Czy masaż sportowy może poprawić sprawność fizyczną i psychiczną?
- Czy terapia masażem sportowym może pomóc zmniejszyć ryzyko kontuzji?
- Czy masaż sportowy może poprawić zakres ruchu?
- Czy masaż sportowy może przyspieszyć powrót do zdrowia i zminimalizować narastającą w czasie bolesność?
Bez zbędnych dywagacji, można byłoby odpowiedzieć twierdząco na wszystkie powyższe pytania.
Należy podkreślić, że nasze ciała uwielbiają się poruszać. Funkcjonujemy najlepiej, gdy wykonujemy regularną codzienną aktywność fizyczną. Sport w szerokim rozumieniu sprawia, że się nim cieszymy, jesteśmy bardziej szczęśliwi i lepiej funkcjonujemy!
Wystarczającym więc powodem jest rozważenie masażu sportowego, który po prostu umozliwi dalszee wykonywanie czynności, które kochamy.
Każdy wysiłek fizyczny możemy “podciągnąć” pod szeroko rozumiany “sport”. Tak więc uprawiamy sport uprawiając maratony, jogging, crossfit, poranne pływanie i gimnastykę w domu. Nie ważne, czy gramy w piłkę nożną, jeżdzimy na deskorolce, ogrodnictwo, lub spacerujemy z psem. To wszystko stanowi ruch, więc możemy rozważyć poddanie się masażowi sportowemu, który ma właśnie zregenerować nasze ciała. Ciała sportowców!
Jakie korzyści daje masaż sportowy?
Masaż sportowy wspomaga organizm zarówno przed wysiłkiem fizycznym, w jego trakcie jak i po uprawianiu sportu. Skutecznie pomaga usunąć tzw. zakwasy, usuwa nadmierne napięcie mięśni, regeneruje i relaksuje nasz organizm po wysiłku fizycznym.
Masaż sportowy, w zależności oczywiście od jego rodzaju, pobudza mięśnie i układ ruchu do skutecznego działania i podjęcia wysiłku sportowego. Jednocześnie może wyciszać i regenerować mięśnie oraz organizm sportowca. Ma to miejsce chociażby w przypadku masażu sportowego powysiłkowego.
Masaż sportowy wykorzystuje techniki oddziaływania na tkanki miękkie w zależności od konkretnej sytuacji i potrzeb. Po krótkiej ocenie i rozmowie terapeuta może pomóc w opracowaniu indywiduanej terapii lub leczenia. Planuje również i wyznacza najbardziej odpowiedni harmonogram kolejnych spotkań w gabinecie.
Techniki w masażu sportowym
Pokusiliśmy się o podstawowe zestawienie niektórych (ale nie wszystkich) rodzajów i technik powszechnie stosowanych podczas masażu sportowego oraz ich zalet. Istnieje kilka podstawowych typów masażu sportowego, które są powszechnie używane przez profesjonalnych masażystów sportowych na całym świecie. Mają one pomóc osiągnąć maksymalną wydajność przy zmniejszonym ryzyku kontuzji lub bólu i szybszej regeneracji. Literatura anglojęzyczna dzieli je na pięć następujących kategorii:
- “Effleurage”
- Petrissage
- Tapotement
- Friction
- Vibration
Termin effleurage pochodzi od francuskiego słowa „effleurer”, oznaczającego “lekkie ślizganie się”. To prawdopodobnie pierwsza i ostatnia technika masażu stosowana w terapii masażu sportowego. Stosując olej, terapeuci używają rąk lub przedramion, aby ślizgać się powierzchownie po okolicy, często ruchem lekko okrężnym skierowanym w kierunku serca i węzłów chłonnych. Pomaga to masażyście lepiej zrozumieć ciało klienta, umiejscowienie mięśni oraz punkty spustowe. Effleurage pomaga uspokoić nerwy, rozgrzać tkanki ciała, rozciągnąć mięśnie i powięzie, poprawić krążenie krwi. Zwykle stosuje się go na początku sesji masażu, aby rozgrzać tkanki i przygotować ciało do płynnego przejścia do kolejnego etapu “petrissage” – głębszych i znacznie mocniejszych pociągnięć.
Termin Petrissage pochodzi od francuskiego słowa „petrir” oznaczającego “ugniatać”. Polega na wykonywaniu krótkich, okrężnych ruchów przedramionami, rękoma, dłońmi, kostkami, opuszkami palców w celu podniesienia i ściśnięcia mięśni ciała. Terapeuta ugniata mięśnie i powięź, aby rozluźnić obszar i zwiększyć miejscowe krążenie. Nacisk i jego głębokość zmieniają się od powierzchownej do głębokiej tkanki łącznej. Ruchy rozciągające, ugniatające i ściskające są stosowane właśnie w celu manipulowania mięśniami leżącymi pod powierzchownymi warstwami tkanki.
Technika Petrissage może być wykonywana z olejkami lub bez i pomaga usunąć produkty przemiany materii z organizmu, poprawia krążenie krwi, rozbija węzły lub zrosty w mięśniach. Ten rodzaj techniki masażu sportowego jest bardzo pomocny w leczeniu długotrwałego bólu mięśni, oraz w celu poprawy regeneracji i złagodzenia nadmieernego napięcia.
Technika “Tapotement” zwana również „rytmicznym uderzeniem” polega na wykonaniu serii lekkich, energicznych, rytmicznych uderzeń w powierzchnię ciała za pomocą łokciowej części dłoni. Ten rodzaj masażu jest zwykle stosowany do mocno umięśnionych obszarów ciała, nie zaś do części kostnych. Zwykle jest stosowany podczas rozgrzewki przed dużym wysiłkiem sportowym. Tapotement pomaga zwiększyć miejscowe krążenie krwi, stymuluje odruchowe skurcze mięśni i stymuluje zakończenia nerwowe. Sprawia, że sportowiec czuje się ożywiony fizycznie i psychicznie przed udziałem w danym wydarzeniu.
Friction (tarcie) – jak sama nazwa wskazuje, ta technika masażu ma na celu wytworzenie ciepła za pomocą tarcia, w celu uspokojenia nerwów i mięśni. W tym celu masażysta energicznie pociera dłonie o siebie, albo wciera je w skórę klienta, aby wytworzyć tarcie i wytworzyć ciepło. Ten rodzaj techniki masażu jest zwykle stosowany na określone obszary ciała, które wymagają głębszej pracy. Tarcie pomaga rozbić zgrubiałe, powodujące ból tkanki blizny, zwiększyć przepływ krwi, zwiększyć przepływ limfy w tym obszarze, a tym samym przyspieszyć proces gojenia.
Vibration (wibracje) to kategoria uderzeń nazywana również drżeniem. Służy do rozluźnienia mięśni poprzez szybkie, rytmiczne ruchy opuszków palców, boku dłoni lub kłębu kciuka na określonym obszarze ciała. Ten rodzaj masażu stosowany jest również podczas rozgrzewki i pomaga przygotować mięśnie ciała do zawodów sportowych.
Techniki zaawansowane w masażu sportowym
Powyższe kategorie to nie jedyne rodzaje stosowanych technik w masażu sportowym. Można spotkać się również z technikami bardziej zaawansowanymi.
Wielu terapeutów pracuje przede wszystkim na powięzi. Technika uwalniania mięśniowo-powięziowego jest dobra do leczenia większych obszarów lub linii napięcia, które nie reagują na inną pracę mięśni. Często grupy mięśni i nerwów zostają uwięzione pod przylegającą tkanką łączną. Uwolnienie mięśniowo-powięziowe pomaga rozwiązać ten problem.
Powięź odnosi się do warstwowych pasm włóknistej tkanki łącznej, które owijają i otaczają wszystkie mięśnie, kości i narządy. Zapalenie, uraz, powtarzający się stres i zaburzenia równowagi postawy powodują zrosty i ograniczenia w powięzi. Celem uwolnienia mięśniowo-powięziowego jest rozgrzanie nieregularnej zwłóknionej tkanki, a następnie sprawienie, aby była bardziej wyrównana i elastyczna. Można się tego nauczyć podczas kursu masażu powięziowego który bardzo mocno opiera się na najnowszych doniesieniach naukowych dotyczących koncepcji manualnej pracy mięśniowo-powięziowej.
Wielu terapeutów pracuje również metodą terapii punktów spustowych.
Są to wyczuwalne węzły znajdujące się w napiętych pasmach mięśniowych. Często tworzą charakterystyczny wzór bólu i reakcję skurczową w otaczającej tkance mięśniowej. Aby dezaktywować punkty spustowe, na węzeł wywierany jest nacisk, aż do wyczucia zmiany w tkance. Dezaktywacja punktów spustowych pomaga zmniejszyć ból i przywrócić krążenie w dotkniętym obszarze.
Winni jesteśmy wyjaśnienie, że masaż sportowy ma wiele różnych technik, zastosowań i korzyści. Wymienione wyżej to tylko niektóre z najpopularniejszych, które nam wydają się na tyle ważnymi, aby je w tym artykule wymienić.
Niewątpliwie chcąc poszerzać swoją wiedzę, warto uczestniczyć w szkolneiach z zakresu masażu sportowego, masażu tkanek głębokich, terapii punktów spustowych itp. To z pewnością otwiera głowę na nowe metody, sposoby postpowania terapeutycznego oraz stwarza perspektywę lepszej i bardziej skutecznej pracy z pacjentem w naszym gabinecie.
